Παλίρροια και Άμπωτη. Τι είναι και πως δημιουργούνται;

Η παλίρροια είναι ένα παράξενο φυσικό φαινόμενο, που συμβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τι συμβάλλει όμως στη δημιουργία του φαινομένου αυτού στη θάλασσα. Πριν προχωρήσουμε, ας δούμε 2-3 βασικά πραγματάκια που θα πρέπει να γνωρίζουμε, με απλά λόγια.

Τι είναι η παλίρροια;

Η παλίρροια, είναι το φαινόμενο εκείνο, το οποίο είτε διεγείρει την άνοδο του νερού της θάλασσας, είτε την πτώση του. 

Κατά την παλίρροια, έχουμε δύο βασικά αποτελέσματα:

•  την πλημμυρίδα
•  την άμπωτη

Τι είναι η πλημμυρίδα;

Η πλημμυρίδα είναι αποτέλεσμα της παλίρροιας, όπου το νερό “φουσκώνει”, έχουμε δηλαδή άνοδο του νερού της θάλασσας.

Κατά το φαινόμενο της πλημμυρίδας, η στάθμη του νερού έχει ανέβει και η θάλασσα καλύπτει μεγαλύτερη επιφάνεια στεριάς, στο σημείο που παρατηρούμε το φαινόμενο αυτό.

Τι είναι η άμπωτη;

Ένα ακόμα αποτέλεσμα της παλίρροιας είναι η άμπωτη, όπου το νερό “ξεφουσκώνει”, έχουμε δηλαδή πτώση του νερού της θάλασσας.

Κατά το φαινόμενο της άμπωτης, η στάθμη του νερού πλέον έχει πέσει, και όπως είναι λογικό, η θάλασσα καλύπτει μικρότερη επιφάνεια στεριάς στο σημείο που παρακολουθούμε να συμβαίνει (γιατί σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη, μπορεί να έχουμε πλημμυρίδα!)

Γιατί έχουμε παλίρροια; Αιτίες;

Η μόνη αιτία που είναι υπεύθυνη για την παλίρροια, είναι η συνεχόμενη μεταβολή των θέσεων του ήλιου και της σελήνης, βάσει ενός σημείου αναφοράς στην γη.

Πιο απλά; Δημιουργείται παλίρροια, επειδή αλλάζουν συνέχεια θέσεις η σελήνη και ο ήλιος, σε σχέση με ένα σημείο στη γη.

Ο ήλιος και η σελήνη, ας το πούμε έτσι απλά, “μαγνητίζουν” (με τη δύναμη της βαρύτητάς τους) την θάλασσα περισσότερο, όταν βρίσκονται κοντά της. 

Για την ακρίβεια, το μαγνητικό πεδίο πχ της σελήνης, “τραβάει” τη θάλασσα ανεπαίσθητα προς τη σελήνη, και έτσι έχουμε πλημμυρίδα. 

Αν όμως η σελήνη, βρίσκεται μακριά από το σημείο μας, τότε δεν μαγνητίζει τόσο τη θάλασσα, άρα έχουμε άμπωτη.

Τώρα, αν ο ήλιος και η σελήνη βρίσκονται από την άλλη μεριά της γης (τέρμα αντίθετά μας), τότε πάλι έχουμε πλημμυρίδα, εξαιτίας της δύναμης στρέψης της γης!

Δείτε την παρακάτω εικόνα και θα καταλάβετε:

Τι ισχύει για τον Άγιο Βασίλη;

Σε όλο τον πλανήτη, τον λένε Santa Claus (δηλαδή "Άγιο Νικόλαο"), αλλά στη χώρα των πανεξυπνάκηδων τον λένε "Άγιο Βασίλη" - μόνο και μόνο επειδή στο χριστιανορθόδοξο εορτολόγιο, τυγχάνει (συμπτωματικά) η 1η Ιανουαρίου να αφιερώνεται στον "Βασίλειο". Είναι όμως αυτό σωστό? Σαφώς και όχι!

Ακόμη και στην ορθόδοξη και καθολική χριστιανική παράδοση, ο Άγιος Νικόλαος (πριν αγιοποιηθεί) ήταν ένας νεαρός που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Λυκία Μικράς Ασίας και που κληρονόμησε μία αμύθυτη περιουσία από τους γονείς του που πέθαναν αρκετά νωρίς. Με σημερινά δεδομένα, θα λέγαμε οτι θα ήταν άνετα μέσα στην 100αδα του Forbes.

Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση (ορθόδοξη και καθολική) ο νεαρός και ζάμπλουτος τότε Νικόλαος, βοηθούσε ανώνυμα φτωχές οικογένειες, συνήθως προικίζοντας τα προς γάμο τέκνα άπορων οικογενειών, αφήνοντας κρυφά τη νύχτα μπροστά στην πόρτα του σπιτιού τους ένα πουγκί με χρυσά νομίσματα ώστε να το βρούνε το πρωί. Άλλοι λένε, πως άφηνε καρβέλια ψωμί, κρύβοντας μέσα πάλι χρυσά νομίσματα για να ενισχύσει οικονομικά άπορες οικογένειες - ανώνυμα πάντα. ΑΥΤΟΣ ακριβώς ο μύθος (ή πραγματικότητα) φτάνει στις μέρες μας ως παράδοση με την μορφή της πίτας με το φλουρί. Πολύ αργότερα, όταν πια ο χριστιανισμός είχε νομιμοποιηθεί από τον Μ. Κωνσταντίνο, ο Νικόλαος (ως αρκετά μεγαλύτερος σε ηλικία) φαίνεται πως είχε πιάσει καλό πόστο στο χριστιανικό μαγαζί και κατάφερε να ονομαστεί Επίσκοπος - μια καλή θέση με κύρος και ισχύ για την εποχή εκείνη. Και επειδή (σύμφωνα με την παράδοση) ήταν και λίγο ευέξαπτος και οξύθυμος (σήμερα θα τον λέγαμε και ψιλο-τραμπούκο), όταν δικαζόταν ο Άρειος και ο Νικόλαος ως επίσκοπος ήταν ένας από τους δικαστές, τον άρχισε στις γροθιές. Για κάποιο λόγο (ίσως για τις αγαθοεργίες και το χρήμα που έσπρωξε σε φτωχούς), μετά τον θάνατό του αγιοποιήθηκε και τάφηκε στη Λυκία Μικράς Ασίας που γεννήθηκε και μεγάλωσε.

Πολύ αργότερα, την εποχή του μεσαίωνα, Γαλλίδες μοναχές που θέλησαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά του (όσο αφορά τις αγαθοεργίες και όχι τους τραμπουκισμούς και το bullying σε μη-χριστιανούς) το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, άφηναν έξω από τις πόρτες των φτωχών οικογενειών κομμάτια με κρέας (για όσους πεινούσαν τότε το κρέας είχε αξία χρυσού) τυλιγμένο μέσα σε... κάλτσες!!! ΑΥΤΟΣ ακριβώς ο μύθος (ή πραγματικότητα) φτάνει στις μέρες μας ως παράδοση με την μορφή της κάλτσας / μπότας που κρεμάνε οι οικογένειες δίπλα στο τζάκι ή το δέντρο για να αφήσει μέσα τα δώρα ο Santa Claus!

Κάπου στον 11ο αιώνα (μιλάμε για ΠΟΛΥ μεσαίωνα δηλαδή) περίπου 700 (!!!) χρόνια μετά τον θάνατο του Αγίου Νικολάου, σε ένα ψαροχώρι της Ιταλίας κοντά στο Μπαρι, οι ψαράδες δεν τα κατάφερναν και πολύ καλά, οπότε είχε πέσει πολύ πείνα και κρίση, οπότε απευθύνθηκαν στον τοπικό μάγο της φυλής (aka επίσκοπο παπά ρασοφόρο), που τους συμβούλεψε, να πάνε κάπου στην Λυκία, να ψάξουν τον τάφο κάποιου που τον λέγανε "Άγιο Νικόλαο", να τον ξεθάψουν, να κλέψουν ότι απέμεινε από τα κόκαλα και να τα μεταφέρουν στο χωριό τους στην Ιταλία... για να τους φέρουν "καλοτυχία". 

Λοιπόν, να μην τα πολυλογώ, οι ψαράδες - τυμβωρύχοι, ταξίδεψαν μέχρι την Μ. Ασία, κλέψανε το πτώμα και το φέραν σαν σουβενίρ στο χωριό τους όπως τους είχε δασκαλέψει ο μεσαιωνικός μάγιστρος ρασοφόρος παπάς. Για κάποιο λόγο (σύμπτωση προφανώς) οι ψαριές άρχισαν να πηγαίνουν καλά και οι (αμόρφωτοι) ψαράδες το απέδωσαν στο πτώμα που είχαν κλέψει και εγκαταστήσει στο χωριό τους, οπότε αποφάσισαν να χτίσουν και μια εκκλησία πάνω από τον τάφο στον οποίο είχαν παραχώσει ότι είχε απομείνει από το πτώμα. Παραδόξως, οι ψαριές πηγαίναν καλύτερα και οι μπίζνες της θάλασσας έφεραν πλούτο στους χωρικούς ψαράδες. ΑΥΤΟΣ ακριβώς ο μύθος (ή πραγματικότητα) φτάνει στις μέρες μας ως παράδοση που θέλει τον Αγιο Νικόλαο προστάτη των ναυτικών και των εν θαλάσση εργαζομένων.

Στα νεότερα χρόνια κάπου στα τέλη του 19ου αιώνα αν θυμάμαι καλά, η Coca Cola (ναι αυτή η εταιρεία του Πικερτον που πουλούσε το ποτό ως φάρμακο για κάθε νόσο σε αγελαδάρηδες μέχρι να καταλάβει οτι πουλάει και να το ονομάσει Κοκα Κολα), ανέθεσε σε έναν Φινλανδικής καταγωγής καλλιτέχνη να σχεδιάσει ένα λογότυπο που θα διαφήμιζε το προϊόν την περίοδο των Χριστουγέννων. Αυτός λοιπόν ο Φινλανδός (δεν θυμάμαι το όνομά του δυστυχώς) σχεδίασε μια φιγούρα ενός παππούλη με λευκά γένια που θυμόταν από το χωριό που μεγάλωσε στην Λαπωνία, το συνέδεσε με τον μύθο του παππούλη "Αγίου Νικολάου" που φέρνει δώρα τα Χριστούγεννα.. και γεννήθηκε ο σύγχρονος Santa Claus με το έλκηθρο που όλοι γνωρίζουμε. Η σύνδεσή του με την Λαπωνία οφείλεται στην καταγωγή του καλλιτέχνη που φιλοτέχνησε την φιγούρα για λογαριασμό της Κοκα Κολα.

Κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '90 αν δεν κάνω λάθος, η Κοκα Κόλα επιχείρησε να ανανεώσει το logo και την διαφημιστική της καμπάνια (σχετικά με τα Χριστούγεννα) και προσπάθησε να πασάρει εκείνη την πολική αρκούδα με το μικρό αρκουδάκι για όσους θυμούνται. Τελικά οι αρκούδες... δεν έπιασαν τόσο και η Κοκα Κολα παρέμεινε στο βασικό δοκιμασμένο και επιτυχημένο μοτίβο Santa Claus που ήξερε και εμπιστεύονταν

...τώρα αν με ρωτήσετε ΓΙΑΤΙ στην Ελλάδα (κατά παγκόσμια αποκλειστικότητα και πρωτοτυπία) αποφάσισαν κάποιοι να ονομάζουν τον Άγιο Νικόλαο, ως Αγιο Βασίλειο (που δεν είχε καμία σχέση με δώρα, χαρές κλπ), δεν ξέρω να απαντήσω. Ή μάλλον ξέρω αλλά δεν θα ήταν ευγενικό να γράψω δημοσίως!

Τι σημαίνει η λέξη Lunula;

Είναι αυτά τα άσπρα μισοφέγγαρα στη βάση του νυχιού σας. Προέρχεται απ' τη λατινική λέξη που σημαίνει 'φεγγαράκι'.

Πως λέγεται αυτό το τραπεζάκι στη μέση της πίτσας;

Box tent: Αυτό το τρίποδο τραπεζάκι που βρίσκεις στη μέση της πίτσας, έχει συγκεκριμένη ονομασία και δεν είναι τόσο άχρηστο όσο νομίζεις. Εμποδίζει το πάνω χαρτόνι της συσκευασίας να κολλήσει πάνω στην πίτσα.

Τι είναι η Δυσάνια;

Η δυσάνια είναι η λέξη για την κατάσταση "δυσκολεύομαι να σηκωθώ απ' το κρεβάτι μου το πρωί". Στο εξωτερικό τη λένε και 'clinomania'.

Τι είναι το Μεσόφρυο;

Οι Άγγλοι το λένε 'glabella', κάτι που δεν τους προϊδεάζει για τι πρόκειται, σε αντίθεση με μας, που με το που ακούς τη λέξη, όλο και κάπου πάει το μυαλό σου. Πρόκειται για το μέρος ανάμεσα στα φρύδια, εκεί που μερικοί κάνουν ρυτίδες από το πολύ συνοφρύωμα.