Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014

Από πού πήραν το όνομα τους μερικά από τα ελληνικά νησιά;

Όλοι γνωρίζουμε ότι πολλές πόλεις, και πόσο μάλλον νησιά, έχουν πάρει το όνομά τους από γνωστές προσωπικότητες της αρχαιότητας, όπως βασιλιάδες, ηγεμόνες, σοφούς και εξέχουσα πρόσωπα.

Σκύρος
Το νησί πήρε την ονομασία του από το άγριο πετρώδες έδαφός του. «Σκίρον» ή «σκύρον» σημαίνει «συντρίμμια πέτρας».






Ανάφη
Η Ανάφη διατήρησε αναλλοίωτο το όνομά της από την αρχαιότητα και μάλιστα από την αρχαία μυθολογία. Σύμφωνα με αυτήν, οι Αργοναύτες επιστρέφοντας στη πατρίδα τους από την Κολχίδα έπεσαν σε καταιγίδα και παρασύρθηκαν στο ανοικτό πέλαγος, όπου ναυαγοί πλέον στη θάλασσα άρχισαν να εκλιπαρούν τον θεό Απόλλωνα να τους σώσει. Ο Απόλλωνας ανταποκρινόμενος στις εκκλήσεις τους διέχυσε φως υπό μορφή κεραυνού οπότε είδαν μπροστά τους να ξεπροβάλει από τη θάλασσα ολόκληρο νησί το οποίο κατάφεραν να προσεγγίσουν. Εκεί οι Αργοναύτες ανήγειραν βωμό προς τιμή του Απόλλωνα του «Αιγλήτη»  αυτού που λάμπει, Αίγλη) και ονόμασαν το νησί Ανάφη (εκ του ρήματος αναφαίνω).

Μύκονος
Η ονομασία Μύκονος, γνωστή από αρχαία νομίσματα και επιγραφές, αποδόθηκε από την παράδοση στον επώνυμο ήρωα Μύκονο, απόγονο του μυθικού βασιλιά της Δήλου Ανίου, γιου του Απόλλωνος και της νύμφης Ροιούς, κόρης του Διονύσου.
Ικαρία
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την προέλευση της ονομασίας του νησιού. Μία από αυτές αναφέρεται στην φοινικική ρίζα «-καρ» και στον λαό των Κάρων, της Μικράς Ασίας. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, όμως, το νησί ονομάζεται Ικαρία από τον μύθο του θρυλικού Ικάρου, που με τον θάνατό του εκεί έδωσε το όνομά του στο Ικάριο πέλαγος.

Αλόννησος
Το όνομα Αλόννησος δόθηκε επί Όθωνα, το 1838, με πρόταση του τότε Υπουργείου Εσωτερικών σε αντικατάσταση του προηγουμένου ονόματος Λιαδρόμια ή Ηλιοδρόμια, καθώς έτσι αναφερόταν στη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1828. Από μετέπειτα έρευνα αυτό διαπιστώθηκε ως λάθος, δεδομένου ότι κατά την αρχαιότητα η Αλόννησος ήταν άλλο νησί (άγνωστο το ποιο). Παρά ταύτα το όνομα παραμένει ως έχει για το νησί, το οποίο κατά τους αρχαίους Έλληνες λέγονταν «Ίκος».



Ρόδος
Από την αρχαία εποχή έχει επικρατήσει ο συσχετισμός του ονόματος με το ομώνυμο λουλούδι, ιερό στον θεό Ήλιο. Γι'αυτό και τα νομίσματα της Ρόδου παρίσταναν από το ένα μέρος του κεφάλι του Ήλιου και από το άλλο το Ρόδον.

Δευτέρα 16 Ιουνίου 2014

Χαλκός

Χαλκός: Ένα μέταλλο που αφανίζει όλα τα μικρόβια!
Στην αρχαιότητα ο χαλκός αντιπροσώπευε για τους Αιγύπτιους την αιώνια ζωή, την υγεία και την ευημερία και χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία λοιμώξεων και την αποστείρωση του νερού...
Ο Ιπποκράτης αντιμετώπιζε με χαλκό (ή χαλκό και μέλι) ανοιχτές πληγές και δερματικά προβλήματα, ενώ Ρωμαίοι, Αζτέκοι, Πέρσες, Ινδοί και Μογγόλοι τον είχαν πρώτο και καλύτερο για έλκη και μολύνσεις. Άραγε πόσο χρήσιμο είναι σήμερα για την υγεία το παλαιότερο μέταλλο στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού;
Τα βακτήρια τον τρέμουν!
Ο χαλκός δεν κάνει μόνο για καλώδια και ηλεκτρομαγνητικές εφαρμογές, αλλά επίσης καταστρέφει (με ασφάλεια και απόλυτη επιτυχία) περισσότερο από το 99,9% όλων των βακτηρίων, ακόμα και τα πιο ανθεκτικά όπως ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος. Και όλα αυτά μέσα σε 10 λεπτά έως 2 ώρες, αρκεί οι ευαίσθητοι, βλαβεροί μικροοργανισμοί να έρθουν σε επαφή με την επιφάνειά του. Άρα υπερέχει και ξεχωρίζει, επειδή κανένα υλικό δεν μπορεί να πλησιάσει την αντιμικροβιακή αποτελεσματικότητά του. Ίσως γι’ αυτό στις επιδημίας χολέρας στο Παρίσι (1832-1852) οι εργαζόμενοι στον χαλκό είχαν ανοσία στην ασθένεια. Πολλά επίσης έχουν λεχθεί και για την έντονη αντικαρκινική του δράση, παρατηρημένη ήδη από το 1912 σε Γερμανία, Γαλλία και Αγγλία.
Κάνει τα μικρόβια… σουρωτήρι
Το κόκκινο μέταλλο έχει καταπλήξει τους επιστήμονες με τις ιδιότητές του, αφού σαρώνει στην κυριολεξία όποιον μολυσματικό παράγοντα βρεθεί στον δρόμο του. Ο τρόπος που το κάνει είναι εκπληκτικός. Πρώτα τρυπάει την εξωτερική μεμβράνη των βακτηρίων κάνοντάς την σαν… σουρωτήρι και στη συνέχεια τα εμποδίζει να τραφούν, να αναπνεύσουν, να δημιουργήσουν ενέργεια, να πολλαπλασιαστούν ή έστω να επισκευάσουν τη χαλασμένη μεμβράνη τους. Αυτό σημαίνει ότι ο χαλκός καταστρέφει συνεχώς τα μικρόβια και μάλιστα χωρίς να φθείρεται ο ίδιος, ενώ ταυτόχρονα είναι απόλυτα ασφαλής στην (εξωτερική) χρήση του.
Πιάσε χαλκό και μη φοβάσαι
Ο χαλκός έχει χρησιμοποιηθεί για αιώνες από τους ανθρώπους σε πολλές εφαρμογές. Η λατινική ονομασία του cuprum (αρχικά сyprium = από την Κύπρο) του δόθηκε επειδή βρισκόταν σε αφθονία στην Κύπρο. Σήμερα στα νοσοκομεία διαφόρων χωρών (και της Ελλάδας) χρησιμοποιείται ο λεγόμενος αντιμικροβιακός χαλκός που αποτελείται από διάφορα ανθεκτικά κράματα του μετάλλου. Όπως υποστηρίζει μάλιστα ο καθηγητής μικροβιολογίας Bill Keevil, πρόεδρος Περιβαλλοντικής Υγείας στο αγγλικό πανεπιστήμιο του Southampton, η τοποθέτηση επιφανειών από χαλκό επάνω σε αντικείμενα που αγγίζουμε καθημερινά μέσα σε δημόσια κτίρια και οχήματα μαζικής μεταφοράς (π.χ. χειρολαβές, πόμολα και διακόπτες) θα μπορούσε να μειώσει την ταχεία παγκόσμια διάδοση των πολυανθεκτικών μικροβίων.
Όχι στο μαγείρεμα – ναι στο νερό
Αντίθετα, το μαγείρεμα μέσα σε σκεύη από χαλκό (μπακίρια) είναι επικίνδυνο για την υγεία. Η χρήση τους έχει εγκαταλειφθεί επειδή, όταν ο χαλκός έρθει σε επαφή με όξινες τροφές σε υψηλές θερμοκρασίες, ενδέχεται να διαβρωθεί και να μολύνει το φαγητό με τοξικά οξείδια που προκαλούν δηλητηρίαση.
Έτσι πλέον τα σπάνια σήμερα χάλκινα σκεύη καλύπτονται εσωτερικά με κασσίτερο (γανώνονται) είτε με ανοξείδωτο χάλυβα. Όμως ο χαλκός και τα κράματά του όχι μόνο δε μολύνουν το πόσιμο νερό αλλά το αποστειρώνουν κιόλας, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται στα δίκτυα υδροδότησης.

Σάββατο 7 Ιουνίου 2014

Εξωπλανήτης ο οποίος μοιάζει με τη Γη

Έναν εξωπλανήτη ο οποίος μοιάζει με τη Γη ανακάλυψε ομάδα επιστημόνων όπως ανακοίνωσε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science.
Ο βραχώδης πλανήτης, με την ονομασία Κέπλερ 186f, έχει διάμετρο λίγο μεγαλύτερη από της Γης (1,1 φορές ή 10%) βρίσκεται στη λεγόμενη «κατοικήσιμη ζώνη», δηλαδή στην κατάλληλη απόσταση από το μητρικό άστρο του για να έχει νερό σε υγρή μορφή και άρα δυνητικά μπορεί να φιλοξενήσει ζωή, κάτι πάντως που δεν μπορεί ακόμη να επιβεβαιωθεί.
Ο πλανήτης βρίσκεται σε απόσταση περίπου 490 ετών φωτός από τον δικό μας πλανήτη , στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κύκνου.
Κινείται γύρω από το αχνό άστρο - ερυθρό νάνο Κέπλερ-186, αποτελώντας το πέμπτο και πιο εξωτερικό μέλος του εν λόγω συστήματος (πράγμα που σημαίνει ότι το τυχόν υγρό νερό στην επιφάνειά του κινδυνεύει να παγώσει).
Η ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό «Science», έγινε από μεγάλη ομάδα Αμερικανών αστρονόμων, με επικεφαλής την Ελίζα Κουιντάνα, του Κέντρου Ερευνών Ames της NASΑ και του Ινστιτούτου SETI.
H πρώτη παρατήρηση του εξωπλανήτη έγινε με το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ» (που έχει τεθεί πλέον εκτός λειτουργίας) και ακολούθησε η επιβεβαίωση από παρατηρήσεις με τα επίγεια τηλεσκόπια Κεκ και Τζέμινι στη Χαβάη.
«Πρόκειται για την πρώτη βέβαιη ανακάλυψη πλανήτη με το μέγεθος της Γης, στην κατοικήσιμη ζώνη κάποιου άστρου», δήλωσε η Ελίζα Κουιντάνα.
Από τους σχεδόν 1.800 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, περίπου 20 έχουν τροχιές που κινούνται εντός της κατοικήσιμης ζώνης των άστρων τους, δηλαδή ούτε πολύ μακριά από αυτά (οπότε το νερό θα πάγωνε), ούτε υπερβολικά κοντά (οπότε το νερό θα έβραζε και θα εξατμιζόταν). Όμως όλοι αυτοί οι γνωστοί εξωπλανήτες είναι αρκετά μεγαλύτεροι από τη Γη.
Από την άλλη, είχαν ως τώρα ανακαλυφθεί πλανήτες με μέγεθος σαν τη Γη, όμως δεν βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη. Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται πλανήτης ο οποίος φαίνεται να πληροί και τις δύο προϋποθέσεις (ίδιο μέγεθος και κατάλληλη απόσταση) για να δικαιολογεί τον τίτλο της «δεύτερης Γης».
Το έτος του πλανήτη (η διάρκεια μιας πλήρους περιφοράς του γύρω από το άστρο του) διαρκεί 130 γήινες μέρες. Η μάζα του και η πυκνότητά του, προς το παρόν, παραμένουν άγνωστες, αλλά οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο εξωπλανήτης είναι βραχώδης. Δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για τη σύσταση της ατμόσφαιράς του, κάτι που ίσως ανακαλύψουν μελλοντικά τα υπό κατασκευή μεγαλύτερα τηλεσκόπια, όπως το «Τζέημς Γουέμπ» της NASA.

Τετάρτη 4 Ιουνίου 2014

Οικολογικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος

Ισοδύναμη της ελονοσίας και της φυματίωσης είναι η επιβάρυνση της ανθρώπινης υγείας από την περιβαλλοντική ρύπανση που... οφείλεται σε μια σειρά βιομηχανικές δραστηριότητες, όπως: Εξόρυξη ορυκτών και ιδιαίτερα του χρυσού, ρευστοποίηση μετάλλων, απόρριψη τοξικών αποβλήτων, ανακύκλωση μπαταριών μολύβδου οξέος, παραγωγή και χρήση φυτοφαρμάκων, αλλά και χημικών βαφών κ.λπ. Το ανθρώπινο κόστος, με τη μορφή απώλειας της παραγωγικότητας, ασφαλιστικής κάλυψης, μείωσης του προσδόκιμου ζωής, καθώς και η γενικότερη κοινωνική επίπτωση, είναι πολύ υψηλό. Ο πολλαπλασιασμός, παγκοσμίως, των τοποθεσιών με υψηλά επίπεδα τοξικότητας στην οφείλεται στην εξάπλωση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων και την ένταση της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων.
Με αφορμή την Ημέρα της Γης, που γιορτάστηκε στις 22 Απριλίου, το «Inhabitat» παρουσίασε συνοπτικά τα έξι πιεστικότερα οικολογικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος.
α) Ρύπανση
Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κλιματική αλλαγή είναι αλληλένδετες, καθώς τα ίδια αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι τα ίδια που δημιουργούν αποπνικτική κατάσταση στις μεγάλες πόλεις και απειλούν τη δημόσια υγεία. Το Πεκίνο, το Παρίσι, αλλά και η Αθήνα είναι παραδείγματα μεγαλουπόλεων όπου το βιοτικό επίπεδο υποβαθμίζεται σημαντικά λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Η ρύπανση των υδάτινων πόρων, αλλά και των εδαφών μπορεί να μην είναι τόσο ορατές, αλλά δεν είναι λιγότερο σημαντικές. Σύμφωνα με το Εθνικό Συμβούλιο Φυσικών Πόρων των ΗΠΑ, η ρύπανση του νερού αποτελεί τον μεγαλύτερο υγειονομικό κίνδυνο στη χώρα, ενώ στην Κίνα το 20% της καλλιεργήσιμης γης έχει μολυνθεί από τοξικά βαρέα μέταλλα με ανυπολόγιστες συνέπειες για το περιβάλλον, την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των τοπικών κοινοτήτων.Τη ρύπανση των εδαφών εντείνει επίσης η χρήση παρασιτοκτόνων και λιπασμάτων.
β) Κλιματική Αλλαγή
Παρότι το 97% των κλιματικών επιστημόνων συμφωνοούν ότι η Κλιματική Αλλαγή είναι πραγματικότητα με κύριο αίτιο τα ανθρωπογενή αέρια του θερμοκηπίου, η πολιτική βούληση για μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών ρύπων δεν είναι αρκετά ισχυρή. Ίσως ακόμα πιο ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως τυφώνες, πλημμύρες, ξηρασίες και καύσωνες πείσουν την κοινή γνώμη, τους πολιτικούς, αλλά κυρίως τους βιομηχάνους ότι πρέπει να αλλάξουν μυαλά διότι σε λίγες δεκαετίες δεν θα υπάρχουν αγορές να διαθέσουν τα προϊόντα τους.
γ) Έλλειψη νερού
Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται και η κλιματική αλλαγή προκαλεί ανομβρίες και ξηρασίες, η έλλειψη υδάτινων πόρων αναδεικνύεται σε μείζον περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόβλημα. Μόλις το 3% των υδάτινων πόρων παγκοσμίως είναι πόσιμοι, ενώ 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό και ασφαλές νερό.
δ) Αποδάσωση
Τα δάση είναι σημαντικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς λειτουργούν ως «φρεάτια άνθρακα», που σημαίνει ότι απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα που ειδάλλως θα κατέληγε στην ατμόσφαιρα. Εκτιμάται ότι το 15% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων προέρχονται από την αποδάσωση. Η αποψίλωση των δασών απειλεί επίσης τα ζώα και τους ανθρώπους που βασίζονται σε αυτά για την επιβίωσή τους. Ιδιαίτερα πολύτιμα είναι τα τροπικά δάση όπου ενδημεί το 80% των παγκόσμιων ειδών. Παρόλα αυτά, το 17% του δάσους του Αμαζονίου έχει αποψιλωθεί για τη δημιουργία βοσκότοπων. Σε αυτή την περίπτωση όχι μόνο δεν απορροφάται διοξείδιο του άνθρακα λόγω της υλοτόμησης, αλλά εκμπέμπονται τεράστιες ποσότητες μεθανίου από την εκτροφή βοοειδών.
ε) Απώλεια της βιοποικιλότητας
Οι παρεμβάσεις του ανθρώπου στους βιότοπους της άγριας ζωής, αλλά και η κλιματική αλλαγή προκαλούν ταχεία μείωση της βιοποικιλότητας. Σύμφωνα με το σχετικό δείκτη του WWF, η βιοποικιλότητα έχει μειωθεί κατά 27% τα τελευταία 35 χρόνια.
στ) Διάβρωση και υποβάθμιση των εδαφών
Η μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές έχουν προκαλέσει διάβρωση των εδαφών με συνέπεια τη μείωση της καλλιεργήσιμης γης, τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα, την αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων και την ερημοποίηση. Σύμφωνα με το WWF έχει χαθεί το 50% της φυτικής γης του πλανήτη τα τελευταία 150 χρόνια.